Egipt poza piramidami kojarzy nam się z tajemniczą postacią lwa o ludzkiej głowie,czyli Sfinksa.Najsłynniejsze przedstawienie tego mitycznego stwora,czyli posąg Wielkiego Sfinksa z Gizy,powstało z olbrzymiego monolitycznego bloku skalnego.Monumentalna rzeźba liczy 20 m wysokości i 73 m długości.Twarz posągu w najszerszej części mierzy 4 m i jest prawdopodobnie podobizną faraona Chefrena,który nakazał budowę Wielkiego Sfinksa. a głowie mitycznego stwora znajduje się królewskie nakrycie(chusta nemes)oraz królewska kobra wisząca na czole.Posąg ten jest,zważywszy na jego wiek,doskonale zachowany,choć twarz Sfinksa ma niepełny nos i nie posiada brody.Jak przypuszczają historycy i archeolodzy,posąg pierwotnie był w całości otynkowany i pomalowany na czerwono.W czasach swojej świetności musiał wyglądać imponująco,choć do dziś pozostaje fascynującym i tajemniczym strażnikiem Wielkich Piramid.W Nowym Państwie Sfinks był traktowany jako symbol Horusa boga słońca.Monumentalny posąg z Gizy wielokrotnie na przestrzeni wieków był niemal całkowicie zasypywały pustynne piaski.Sukcesywnie odkopywano go już od czasów starożytnych.Za czasów XVIII dynastii pomiędzy między łapami Sfinksa pojawiła się kamienna stela,wstawiona przez faraona Totmesa IV,na której opisał on swój proroczy sen.Jak głosi legenda,pewnego dnia młody Totmes usiadł w cieniu posągu i zasnął.W marzeniu sennym dostrzegł Sfinksa,który złożył mu obietnicę władzy,jeśli tylko odkopie jego rzeźbę z mas pustynnego piasku.Faraon pospiesznie zlecił odkopanie Sfinksa i rzeczywiście zasiadł na tronie,choć badacze starożytności przypuszczają,iż wspomniana wyżej stela była jedynie elementem pomocniczym w legalizacji jego władzy.Przez lata Sfinks był atrakcją turystyczną,inspiracją książek i innych publikacji oraz obiektem badań archeologicznych.W 1816 roku Giovanni Batista Caviglia odnalazł i odkopał fragmenty brody i ureusza Sfinksa,które obecnie znajdują się w Brytyjskim Muzeum i w Muzeum Egipskim w Kairze.Ten sam archeolog odkrył Stelę Snu Totmesa IV.W 1926 roku Sfinks zasypany był piaskiem aż po szyję.W latach 90 XX wieku,pod kierunkiem Zahi Hawassa,dokonano konserwacji posągu i zabezpieczono go przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych.W maju 1998 roku sformułowano projekt prac konserwatorskich w obrębie Sfinksa,który został zainicjowany przez prezydenta Mubaraka.Renowacja posągu trwała 7 lat,a podczas niej zużyto aż sto tysięcy kamieni.Prace konserwatorskie nie przewidywały rekonstrukcji twarzy Sfinksa.
Sfinks i Egipt
27 maja 2017
Piramidy i Sfinks w Gizie
Egipt kojarzy się z piramidami i ciepłem.Najsłynniejszym na świecie kompleksem piramid są te znajdujące się około ośmiu kilometrów od Kairu,w miejscowości Giza,położonej w delcie Nilu.Ponad pustynią wznoszą się mniejsze piramidy oraz trzy główne,najokazalsze starożytne budowle w Gizie wraz z posągiem Sfinksa.To właśnie tam starożytność przetrwała ponad 5 tysięcy lat i zachowała się w prawie niezniszczonej postaci.Największą z piramid jest najwcześniej powstała piramida Cheopsa,w której mieści się także jego grobowiec.Drugą co do wielkości jest piramida z grobowcem Chefrena.Trzecią,znacznie mniejszą,jest piramidą faraona Mykerinosa.Piramida Cheopsa zwana Wielką Piramidą,została zbudowana ok.2575 lat przed naszą erą i pierwotnie miała wymiary:wysokość 146,6 m, zaś długość podstawy 230 m.Wykonana jest z bloków kamiennych z wapieni i granitów.Gładzony wapień położony niegdyś na czubku piramidy wywoływał niezwykłe efekty świetlne w promieniach słonecznych,niestety nie przetrwał on do dnia dzisiejszego.W środku piramidy znajdują się komory grobowe,do których prowadzą długie korytarze.W Komorze Króla stoi sarkofag bez pokrywy.Piramida Chefrena zbudowana została ok. 540 lat przed naszą erą.Jej wysokość wynosiła pierwotnie 145,5 m,zaś podstawa miała długość 215,5 m.Posiada jedną komorę grobową,do której prowadzi korytarz.Granitowy sarkofag umiejscowiony jest na końcu komory i wpuszczony w podłoże.Piramida Mykerinosa została zbudowana ok.2525 lat przed naszą erą,a jej pierwotne wymiary wynosiły:67 m wysokości i długość podstawy 108 m.Do najsłynniejszych na świecie posągów należy,stojąca nieopodal piramid,rzeźba wykuta z ogromnego bloku skalnego,mająca postać leżącego lwa z głową władcy.Wielkość Sfinksa to około 73 m długości i 6 m szerokości oraz 20 m wysokości i jednocześnie jest on największą pojedynczo stojącą statuą na świecie.Wokół tego posągu kryje się wiele hipotez i legend.Nie do końca wiadomo czy pierwotnie była to głowa lwa zamieniona później przez któregoś z władców na jego własne popiersie,czy może była to postać strażnika umarłych jaki w starożytnym Egipcie był szakal.Został on wykonany z polecenia Chefrena,a jego powstanie datuje się na lata rządów IV Dynastii w latach 2723-2563 p.n.e.Piramidy wraz z posągiem Sfinksa należą do najchętniej odwiedzanych zabytków Egiptu przez turystów z całego świata.
6 czerwca 2012
Sfinks egipski:historia pomnika kultury
Sfinks egipski,wykuty najprawdopodobniej przed Erą Piramid,wielokrotnie zasypywany
piaskiem i nadgryziony zębem czasu,jest jednym z najbardziej
interesujących zabytków Doliny Królów.Sfinks jest to postać mityczna przedstawiana zazwyczaj jako leżący
lew z ludzką głową.Rzeźby wykonywane w kraju faraonów,takie jak sfinks
egipski,wywodzą się z okresu egipskiego Starego Państwa.Tego typu
wizerunki tworzono jednak nie tylko w Egipcie.Posągi lwów z ludzkimi
lub zwierzęcymi głowami odnaleziono również na terenach
południowo-wschodniej Azji.
Najbardziej znany wizerunek sfinksa
Najsłynniejszym na świecie pomnikiem sfinksa jest bez wątpienia Wielki
Sfinks egipski wykuty u stóp piramid w Gizie.Ten monumentalny pomnik
mierzy 73 metry długości i 20 metrów wysokości,głową zwrócony jest ku
wschodowi,w kierunku Nilu.Powstał z monolitycznej skały pozostałej
przypuszczalnie po wydobywaniu kamienia na Wielką Piramidę.Wgłębienie
między łapami bestii pozwala sądzić,iż znajdował się tam niegdyś
posążek faraona.Nieopodal,u stóp sfinksa,znajduje się niewielka
świątynia.
Geneza Wielkiego Sfinksa
Nie znana jest
dokładna data wykucia kolosa.Uczeni datują jego powstanie od 2500 roku
p.n.e.do nawet 10 tysięcy lat wcześniej.Najpopularniejsza wersja
zakłada stworzenie posągu właśnie między 2500-2600 rokiem p.n.e.za
czasów panowania faraona Chefrena z Czwartej Dynastii.Część badaczy
sądzi,że wykuto wtedy jedynie głowę sfinksa,ponieważ stara była mocno
zerodowana.Stąd przekonanie,że Wielki Sfinks ma twarz ówczesnego
władcy.Inni sceptycy hipotezy powstania sfinksa w trzecim tysiącleciu
p.n.e.argumentują,że ówczesna cywilizacja nie byłaby w stanie stworzyć
posągu tej wielkości i był on wykuty wcześniej nawet 7000 lat przed
Chrystusem.Według innych badaczy najwcześniej powstał korpus,a na
końcu wykuto część tylną.
Wystawiony na kaprysy klimatu
Sfinks egipski
na przestrzeni tysiącleci był wielokrotnie przysypywany przez piasek.Do
1926 roku był w nim zagrzebany po szyję.Udokumentował to między innymi brytyjski orientalista Edward Lane na swoich rycinach.Posąg odkopywano
na pewno za życia Totmesa IV z XVIII dynastii.Uczyniono to również za
panowania słynnego cesarza rzymskiego Nerona.Być może dlatego nie ma o
nim wzmianek w literaturze starożytnej-był po prostu niewidoczny.Dodatkowo przez wieki działały na niego siły erozji i wód podziemnych.Ich ślady widać na całym posągu.Na szczęście rzeźba była wiele razy
odrestaurowywana.
Ostatnia renowacja
Sfinks egipski ostatnią renowację
przeszedł w latach dziewięćdziesiątych XX w.
Tajemnice Sfinksa
"Nie wiecie nic o tym,co tu było,ani co u was było w czasach zamierzchłych(...)Wy naprzód pamiętacie jeden potop,a przed tym było ich wiele(...)ale Wy o tym nie
wiecie.Dlatego, że Ci,co pozostali,przez wiele pokoleń ginęli,głosu nie umiejąc
zamknąć w litery.A przyczyna tego taka.Wiele razy i w różnym sposobie przychodziła
zguba rodzaju ludzkiego.I będzie przychodziła nieraz.Od ognia i od wody
największa."Platon
Do tej pory spodziewano się wielkiego szoku ludzkości w przypadku spotkania
kosmitów Teraz coraz bardziej prawdopodobna jest inna możliwość-odkrycie,że przed Nami,ponad 30 tysięcy lat temu,żyły inne cywilizacje.W powszechnym mniemaniu,pierwsze,zorganizowane społeczeństwa pojawiły się około 3 tysiące lat przed
narodzinami Chrystusa.I wszelkie materialne pozostałości im właśnie były
przypisywane.Łącznie z trzema największymi piramidami w Egipcie oraz wykutym w skale
Sfinksem.Egiptolodzy uznali,że najprawdopodobniej powstał on 2,5 tys.lat przed Naszą
erą,za panowania faraona Chafre.I wszystko byłoby proste,gdyby nie geolodzy,którzy
stwierdzili,że ciało Sfinksa nosi na sobie ślady wielotysiącletnich deszczów.A nad
Nilem padało obficie ponad 10 tys.lat przed Chrystusem.Sfinks to posąg lwa z głową człowieka.Uznaje się,że jego twarz
przedstawia któregoś z dawnych władców Egiptu.Niezależni badacze zwrócili jednak
uwagę na dysproporcję między długim ciałem a małą głową,stosunkowo dobrze
zachowaną(nie licząc utrąconego nosa).Zasugerowano więc,że posąg poddany został
niegdyś"renowacji".Sfinks jest rzeźbą wykutą z podłoża;przy czym całe
ciało znajduje się poniżej poziomu gruntu.Po prostu leży w wyrąbanej niszy.Udowodniono,że w ciągu ostatnich czterech i pół tysiąca lat był wielokrotnie
zasypywany.Ponoć w sumie przez ponad trzy tysiące lat ciało było przykryte piaskiem.A wystawała tylko wielka głowa.Zachowały się nawet fotografie z ubiegłego stulecia,na których widać wystającą z piachu tajemniczą twarz.A ciała-ani śladu.Tak więc bardzo łatwo było,bez budowania olbrzymich
rusztowań,nadać głowie dowolne kształty.I dziś jest ona dobrze zachowana.Ciało
Sfinksa,po odsłonięciu,nie nosí śladów erozji wywołanej przez wiatr,a jedynie
przez wodę lejącą się z góry tysiącami lat.Udowodnili to geolodzy z różnych
uczelni,m.in.prof.Robert Schoch,specjalista z zakresu wietrzenia skał,wykładający
na Uniwersytecie Bostońskim(ITSA).I nawet gdyby wszyscy egiptolodzy zjedli ze złości
paznokcie,to nic nie podważy tego stwierdzenia.Najostrożniejsze datowanie wielkich opadów sięga 5-7 tys.lat p.n.e.,Wtedy
to panowała neolityczna era deszczowa.Niektórzy jednak sądzą,że wody tej nie było
dość dla tak rozległego zniszczenia ciała Sfinksa.Jest bardzo prawdopodobne,że
miały w tym swój udział opady tzw.pierwszej ery deszczowej,panującej na terenie
dzisiejszego Egiptu 1015 tys.lat przed Naszą erą.Jedno jest pewne-nauka
udowodniła,że Sfinks jest wielokroć starszy niż do tej pory uważano.Ale kto go
wykuł?Trzy piramidy,Przypisywane faraonom tzw.czwartej dynastii,mają mieć mniej
więcej tyle lat,ile egiptolodzy przypisują Sfinksowi.Jest jednak zastanawiające(na
co zwraca uwagę coraz więcej niezależnych badaczy),że piramidy wcześniejszych i
późniejszych dynastii rozsypują się,a te z czwartej przetrwały do dziś w dobrym
stanie.Datowanie tych piramid i przypisywanie ich różnym władcom(co czynił m.in.już Herodot)jest iluzoryczne,bowiem nie ma żadnych dowodów na to,kto je zbudował.Współcześni inżynierowie,eksperci w swym fachu,uważają,że dziś praktycznie nie
byłoby możliwe wzniesienie takich budowli.Bloki piramidy Cheopsa ważą od 5 do 70 ton,a w położonej obok świątyni-200 ton.Dziś na świecie jest zaledwie kilka dźwigów mogących unieść taki ciężar(w USA tylko dwa;przygotowanie terenu dla ich pracy trwa miesiąc).Innymi słowy
praktycy nie wiedzą,jak przed ponad 4 tysiącami lat transportowano i unoszono 2,3 mln
bloków.Znając poziom ówczesnej techniki,uważają to po prostu za niemożliwe.Same
piramidy są dziełem nader absurdalnym.To gigantyczne budowle,w których praktycznie
NIC nie ma.Najmniejsza z nich,przypisana Menkaure,liczy sobie 60 metrów wysokości pod
nią znajdują się jedynie niewielkie mieszczenia.Średnia,zwana piramidą Chafre,w
zasadzie nie ma pomieszczeń;niewielkie korytarze idą pod nią i prowadzą do małej
komory,usytuowanej na dolnej krawędzi.Trzecia piramida-Chufu(zwanego przez Greków
Cheopsem),dwa razy wyższa od najmniejszej,ma kilka dziwnych korytarzy,zupełnie bez
powodu przechodzących w wielką galerię,a potem prowadzących do dwóch komór,usytuowanych nader nielogicznie.Dzisiejsza cywilizacja byłaby w stanie zbudować takie obiekty nakładem
miliardów dolarów.Jak takie przedsięwzięcie zniosła gospodarka dawnej cywilizacji?Po co było budować giganty,nie służące nikomu?Ludzkość czyniła wiele rzeczy bez
sensu,ale nigdy tak wielkim nakładem sił i środków,jakie były niezbędne do
zbudowania trzech piramid.Przypisywanie im funkcji grobowców jest wielce wątpliwe.Istnieje domniemanie,że w piramidach znajdują się pomieszczenia,do których
na razie nie ma dostępu.Na przełomie 1968 i 1969 roku laureat Nagrody Nobla,fizyk Luis
Alvarez przebadał drogę cząstek promieniowania kosmicznego,wpadających do piramidy
Cheopsa i stwierdził niebywały galimatias.Jego zdaniem niezrozumiała jest trasa tych
cząstek,które bez sensu zbaczają.Jeden z fizyków tamtej ekspedycji powiedział,że
nie jest wykluczone,iż struktura piramidy to wielka gmatwanina pomieszczeń.Po 10
latach piramidę zaczęli badać za pomocą sprzętu elektronicznego Japończycy z
Uniwersytetu Tokijskiego i stwierdzili istnienie całego labiryntu sal.Być może w
układzie obecnie znanych Nam korytarzy,szczególne piramidy Cheopsa, kryje się jakiś
matematyczny przekaz,który kiedyś pozwoli odkryć to,czego nawet się nie domyślamy.Nieortodoksyjni badacze zabrali się za Sfinksa i piramidy.W ich wymiarach i kształtach
odnaleźli tzw.stałe matematyczne oraz najrozmaitsze proporcje,odnoszące się do
wielkości Ziemi i wszechświata.Wklepali wszystko do komputera,który przemielił dane
i wyliczył,jak to było,gdy na horyzoncie,na który patrzył Sfinks,Słońce
wschodziło w znaku Lwa.Nie będziemy tutaj zanudzać Czytelników skomplikowaną wiedzą
astronomiczną.Ograniczymy się tylko do stwierdzenia,że Słońce pozornie obiega cały
zodiak w 26 tys.lat.A 10,5 tysiąca lat temu wschodziło w dniu wiosennej równonocy
dokładnie w znaku Lwa.Jest bardzo prawdopodobne(i logiczne),że Sfinks był niegdyś
Lwem(co wynika z kształtu ciała),zaś faraonowie przekuli mu głowę.Tak więc Lew
patrzył na Lwa.Jeśli na mapie nieba nałożyć na gwiazdozbiór Lwa linie przecięć drogi
Słońca z ekliptyką,to widać,że linie te schodzą się poniżej Lwa na głębokości
jednej trzeciej jego ciała.Po przeniesieniu tego na Sfinksa,założyć można,że pod
nim znajdują się co najmniej dwie olbrzymie komory,wykute w skale około 30 metrów pod
rzeźbą:I właśnie tam badania sejsmograficzne wykazały obecność kawern w skale.Pomiary przeprowadzano parokrotnie,m.in.w 1993 roku i pod łapami Sfinksa"odkryto"prostokątną komorę.Odbite sygnały wskazywały też na istnienie
korytarzy,prowadzących od rzeźby w kierunku piramid.Nikt nie poważył się jednak ich
odkopać.Znane są przekazy,np.o mapach wskazujących na to,że przed 10 tys.lat ludzie
znali położenie lądów pod dzisiejszymi lodami Antarktydy.Z dziesiątków legend i
pisanych przekazów wynika,że na świecie mogły istnieć co najmniej trzy obszary,gdzie rozwijały się cywilizacje,które zniknęły 12-35 tysięcy lat temu.Pierwsza
to był kontynent Mu,znajdujący się pośrodku Oceanu Spokojnego,druga to legendarna
Atlantyda,lokująca się tam,gdzie dziś Azory(nie darmo marynarze widują stada
ptaków,bezradnie kołujących nad wodami na południe od Azorów),trzecia zaś to
tereny Antarktydy,wolne od lodu przed 10 tys.lat.Istnieją przekazy kilku ginących
kultur,świadczące o gigantycznych kataklizmach.Wedle Indian Hopi były już 3 światy.Pierwszy został zniszczony ogniem,drugi przez przesunięcie się osi ziemskiej i
pokrycie wszystkiego lodem,trzeci-powodzią.Obecny świat-jest czwartym;Nasz czas
już upływa.Aztekowie z kolei uważali,że przeszły już Cztery Słońca.Pierwsze
trwało 4008 lat i zostało zniszczone przez wodę.Drugie trwało 4010 lat i ludzkość
upadła wówczas przez wiatr.Trzecie Słońce to 4081 lat i zniszczenia poczynione przez
ogień.Czwarta cywilizacja przetrwała 5026 lat,a zakończyła się potopem.Obecnie
mamy Piąte Słońce,zbliżające się do swego kresu.I Również Majowie uważali,że
ludzkość niszczyły kataklizmy.Jej ostatni cykl trwać ma 5125 lat i zakończy się
dnia 4 Ahau 3 Kanbn.Rządzić będzie wówczas Dziewiąty Pan Nocy Tak na marginesie-4
Ahau 3 Kankin to 23 grudnia 2012 roku.Historia ludzkości sięga być może znacznie
głębiej niż Nam się wydaje.Kapłani egipscy z Heliopolis przekazywali Herodotowi,że za ich czasów"słońce cztery razy;wzeszło nie od zwyczajnej swej strony,gdzie ono teraz
zachodzi dwa razy wzeszło,a skąd teraz wschodzi-tam dwa razy zaszło".Jest to
1,5 cyklu zodiakalnego,czyli 39 tys.lat:Może to prawda,może nie.Wszakże mamy
poważne wątpliwości;czy tenże Herodot mówił prawdę,przypisując wielką piramidę
Cheopsowi...Tysiąc lat przed Naszą erą ktoś sporządził papirus zwany dziś turyńskim,z racji miejsca przechowywania.Jest to wyliczanka dynastii panujących w Egipcie.Ponoć
było ich aż dziewięć przed znanym Nam i akceptowanym przez egiptologów,okresem
dynastycznym.A na końcu tekstu znajduje się podsumowanie:"Czcigodni Szemsuor(Towarzysze Horusa)panowali 13420 lat,a rządy przed Szemsu-Hor-23200 lat.Razem 36620 lat"zostawiamy to bez komentarza.Z innych wyliczeń wynika;że rozmieszczenie
piramid odpowiada układowi gwiazd w Pasie Oriona(jakże związanego z egipskimi
wierzeniami)z roku 10450 przed Naszą erą.Bardzo ciekawą,a ostatnio wielokrotnie
cytowaną definicję czasu powstania piramid podał muzułmański kronikarz al.Hakam:"...piramidy mogły być zbudowane tylko przed potopem,bo,gdyby zostały zbudowane
później,ludzie by o nich wiedzieli".I teraz przechodzimy do meritum.Otóż wedle
wielu przekazów,w piramidach ukryte są informacje i przedmioty pochodzące z zaginionej
cywilizacji.Ponoć tej,która istniała przed ostatnim potopem.W IV wieku p.n.e.Rzymianie uważali,że w piramidzie są tajne,galerie,będące składem ksiąg z dawnych czasów,co pozwoliło uchronić wiedzę starożytnych
podczas potopu.Arabscy kronikarze,opierając się na pradawnych źródłach twierdzili,że wielka piramida zbudowana została,przed potopem dla ocalenia wiedzy ówczesnej
ludzkości.Z kolei koptyjskie legendy mówią o komorze pod Sfinksem,z której prowadzą
korytarze do trzech piramid,a każdego wejścia,strzec mają posągi o zadziwiających
właściwościach.Być może księgi i przedmioty są ukryte w Sali Zapisów
i Komorze Archiwów,ulokowanych i pod Sfinksem."COŚ ma być też i w samych
piramidach"Dokładnie przed 5 laty do jednego z kanałów wentylacyjnych piramidy
Cheopsa wpuszczono kosztujący ćwierć miliona dolarów,mini pojazd zaopatrzony w
kamerę telewizyjną i szukacz laserowy.Po przebyciu 60 metrów urządzenie dotarło do
niewielkich drzwiczek.Po czym badania...przerwano.Jest zupełnie niezrozumiałe jak można było wstrzymać penetrację,po
osiągnięciu tak obiecujących efektów.Niektórzy egipscy archeolodzy skomentowali
prowadzone badania jako próbę odebrania Egiptowi jego dziedzictwa kulturowego.Jedynym
wytłumaczeniem był strach naukowców i rządów,przed poznaniem przeszłości.Hipotetyczne odkrycie Sali Zapisów i Komory Archiwów zatrząść może całą
współczesną cywilizacją.Okaże się,że Nasze,ponoć tak wspaniałe osiągnięcia,są być może powieleniem tego,co było już dokonane 20-30 tys.lat temu.Może nie
jesteśmy tacy doskonali,może inni szli lepszą,łatwiejszą drogą?Jak wytłumaczyć
społeczeństwom,że kierunek rozwoju afirmowany przez partie polityczne i rządy jest
błędny,albo trudniejszy od innego,niegdyś sprawdzonego?Wiele narodów szczyci się
swą historią.Jedni liczą ją na 2,a nawet na 3 tys.lat.Inni tworzą z niej
legitymację do panowania nad sąsiednimi narodami.A tu naraz pojawiają się dowody,że to ledwie mgnienie oka w porównaniu z dawnymi cywilizacjami.Wszelkie nacjonalizmy
zbledną,bo ich pochodzenie,na które tak mocno powołują się politycy,stanie się
śmieszne wobec historii ludzkości,mierzonej dziesiątkami tysięcy lat.Czy wszyscy
nabiorą pokory wobec Czasu?Nie można też pominąć wyzwań,przed jakimi staną religie.Wedle Biblii
data powstania świata przypada na piąte tysiąclecie przed Naszą erą.Od stworzenia
Adama do potopu miało upłynąć nieco ponad 2 tys.lat.Jak z tym pogodzić
12000-letniego Sfinksa?Od kogo Mojżesz dostał 10 przykazań na górze Synaj,skoro
wedle przekazów żył ok.1,5 tysiąclecia przed Naszą erą?Kim naprawdę byli
aniołowie,jakże często nawiedzający naszych biblijnych protoplastów?Pytania można
mnożyć.
Egipski Sfinks
Dla wielu osób Egipt od razu kojarzy się, jak nie z piramidami, to ze
sfinksem. Dobrze jest jednak wiedzieć coś więcej na temat tak pięknej
budowli, która została wykonana przez samych Egipcjan. Należy zaznaczyć,
że byli to niemalże najlepsi projektanci na świecie. Dostrzega się to
także w przypadku ustalania różnych właściwości
piramid, które są zadziwiające. Tak więc możemy powiedzieć, że sfinks
to symbol władzy królewskiej, oczywiście egipskie. Na nim jest
przedstawiana postać leżącego lwa z głową człowieka. Tak naprawdę taki
sfinks wyobraża faraona, jego twarz. Poza tym warto zaznaczyć, że takie
egipskie sfinksy były płci męskiej. To właśnie sama tradycja Egiptu
wskazywała, że tak zwana królowa Hatszepsut miała doczepioną sztuczną
brodę. Sfinksy egipskie różnią się od innych chociażby pod tym względem,
że nie posiadają skrzydeł. To według mitologii sumeryjskiej tak
naprawdę sfinksy powinny posiadać skrzydła. Jednak Egipcjanie odchodzą
od takiego toku rozumowania i tworzą swój sfinks.
Sfinks
Hor-em Archet(egip.)
Położenie:Giza,Egipt
Czas powstania:Ok.5000 lat temu
Typ:Posąg Monument
Styl architektoniczny:Starożytny egipski
Materiał:Monolit
Wysokość:20 m
Opis budowli
- Posąg ten ma ciało lwa i ludzką głowę,ma wymiary 20 m wysokości i 73 m długości.W najszerszym miejscu twarz ma ponad 4 m.
- Posąg wykuty jest w monolitycznej skale pozostałej po wydobywaniu kamienia na odległą o 330 m Wielką Piramidę,zbudowany został przez faraona Chefrena(głowa Sfinksa jest najwyraźniej jego portretem).
- Od wieków Sfinks stanowi symbol zagadkowości i tajemniczości.Przypuszcza się,że jest on strażnikiem leżących za nim piramid.
- Ma królewskie nakrycie głowy i królewską kobrę na czole.Brakuje części nosa,a brody całkowicie,prawdopodobnie pierwotnie był otynkowany i pomalowany na czerwono.W Nowym Państwie pozostawał Sfinks w związku z kultem słońca i uchodził za symbol Horusa(egipski bóg słońca).
- Budowlę często przysypywał piasek.Do 1926 r.Sfinks był zagrzebany po szyję w piasku.Ostatnio został poddany konserwacji w latach 90.ubiegłego wieku.
30 maja 2012
Aleja Sfinksów łącząca Świątynie w Luksoru i Karnaku.
Aleja Sfinksów,łączyła w starożytności Świątynie Luksoru i Karnaku.Aleja po której obu stronach stoją
kamienne sfinksy,ma szerokość 76 m,a długość około 3 km.Została
wybudowana w czasach faraona Amenchotepa III i służyła jako droga
procesji między świątyniami w święto Opet.Było
to święto w którego czasie barki Bogów Amona,Mut(jego żony),Chonsu(syn Amona)oraz barka faraona kapłani przenosili do świątyni w
Luksorze. Procesja trwała od jedenastu do dwudziestu siedmiu dni.
Egipski Sfinks–pół kot,pół człowiek.
Trzech Wielkich Piramid w Gizie strzeże
Sfinks,pół człowiek pół zwierze.Mierzy 60 metrów długości i 20 metrów
szerokości.Przez Egipcjan nazywany jest Ojcem Przerażenia,bo jest i
przez cały czas obserwuje.Sfinks trzyma straż nad całym płaskowyżem
Gizy.Jego zadaniem jest opieka nad wzniesionymi obok trzema piramidami.Tylko jedną osobę można tak było przedstawić–faraona.Człowiek o sile
lwa i władzy faraona.Sfinks został wykuty z miejscowej skały.Jego
głowa jest znacznie mniejsza niż tułów.Na
ponad tysiąc lat zniknął pod piaskami pustyni.Z jego odkopaniem wiąże
się legenda.Sfinks został odkopany przez młodego Totmesa IV,który
usnął pod jego łapami.Totmesowi IV przyśnił się ów pół człowiek pół lew
pytając go czemu spotkał go taki los zapomnienia pod piaskami pustyni.Obiecał Totmesowi IV,że jeżeli przywróci mu jego dawną świetność i go
odkopie to młodzieniec zostanie faraonem.Tak też się stało.Totmes IV
nakazał odkopać Sfinksa,a po śmierci Amenhotepa II został faraonem
Egiptu.Na pamiątkę tego zdarzenia nakazał między łapami Sfinksa
postawić stele opisującą to zdarzenie.Po
dziś dzień wątpliwe jest to czyja głowa znajduje się na grzbiecie
Sfinksa.Spekuluje się mówiąc o Chefrenie synu Cheopsa.Gdyż Sfinks stoi
w linii prostej z jego piramidą.Z drugiej strojony nakrycie głowy,które na głowie ma Sfinks zwane nemes nosił Cheops,a u następców jego
dynastii ta chusta się już nie pojawia.Twarz Sfinksa jak na razie nadal
jest tajemnicą i pozostaje tylko czekać na jej odkrycie.
Sfinks
Gr.Σφίγξ lub czasem Φίξ-Fiks to mityczne
stworzenie,przedstawiane zazwyczaj jako lew z ludzką głową.Wizerunek ten
wywodzi się z czasów egipskiego Starego Państwa-tworzonym wówczas rzeźbom
starożytni Grecy nadali nazwę,określającą żeńskiego potwora,"dusicielkę",wywodzącą
się z greckiej mitologii.Podobne stworzenia pojawiają się także w kulturze
południowo-wschodniej Azji.W europejskiej sztuce,sfinks stał się popularnym
motywem zdobniczym w renesansie.Później wizerunek tego stworzenia,często bardzo
zbliżony do oryginalnej,egipskiej wersji,pojawił się w wielu innych kulturach.
Pochodzenie nazwy
Słowo"sfinks"wywodzi się z greckiego
Σφίγξ,powstałego prawdopodobnie od czasownika
σφίγγω(sphíngō)-"dusić".Być może zostało ono stworzone przez
osoby,które obserwowały sposób polowania lwic,które zaciskają zęby na szyi
swojej ofiary i czekają na jej uduszenie.Jednak historyk Susan Wise Bauer
twierdzi,że greckie słowo"sfinks"powstało na skutek zniekształcenia
egipskiego szesepankh,oznaczającego"żyjący obraz".Według niej odnosiło
się ono raczej do posągów sfinksów,które zostały wyrzeźbione z"żywej
skały"(tzn.kamienia,który znaleziono na miejscu budowy,a nie
np.sprowadzono z kamieniołomów),a nie na określenie mitycznego stworzenia.
Starożytny Egipt i
inne wczesne cywilizacje
Najczęściej sfinksy opisywano, jako strażników świątyń.Miały
one strzec także grobów królewskich.Najstarsza znana rzeźba sfinksa została
znaleziona w Gobekli Tepe w Turcji.Jej wiek oceniany jest na 9500 lat p.n.e.Być
może najstarszą rzeźbą sfinksa w Egipcie starożytnym była ta przedstawiająca
Hetepheres II z IV dynastii(2723-2563 p.n.e.)Największym i najsłynniejszym
wyobrażeniem mitologicznego stworzenia jest Wielki Sfinks z Gizy(ar.أبو الهول),Pochodzący z czasów tej samej dynastii.Choć
dokładny czas skonstruowania tej rzeźby nie jest znany,uważa się,że posiada ona
twarz faraona Chefrena.Wielu późniejszych faraonów stawiało obok swych
budowanych grobowców figury lwów z ludzkimi głowami,będącymi wizerunkami tych
władców,aby wskazać na swe bliskie kontakty z Sechmet(boginią-lwicą).Motyw
sfinksa był również używany szeroko dla zdobienia poboczy alei wiodących do
grobów i świątyń,jak również jako np.ukoronowanie wysokich schodów.900 rzeźb
sfinksów z baranimi głowami,symbolizującymi Amona,zostało zbudowanych w
Tebach,gdzie kult tego boga był najsilniejszy.Poza rzeźbą z Gizy,inne słynne
egipskie wyobrażenia sfinksa to granitowy posąg o głowie władczyni
Hatszepsut,znajdujący się obecnie w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku
oraz alabastrowy sfinks z Memfis.
Starożytna Grecja
Od epoki brązu,cywilizacja helleńska miała handlowe i
kulturowe kontakty z Egiptem.Jeszcze przed zajęciem go przez Aleksandra
Wielkiego,grecką nazwę"sfinks"nadano wspomnianym rzeźbom.Greccy
historycy i geografowie pisali o Egipcie,czasem nazywając rzeźby lwów z
baranimi głowami kriosfinksami,a te z łbami ptaków-hierokosfinksami.W greckiej
mitologii Sfinks była żeńskim demonem zniszczenia i złego losu,przedstawianym
jako potwór o głowie i piersiach kobiety,ciele lwa,skrzydłach orła i wężowym
ogonie zakończonym gadzim łbem.Zdaniem Pierre Grimala,właściwą nazwą postaci
było Fiks,Φίξ.Takie określenie pojawia się także w 326 wersie Theogonii
Hezjoda.Jego zdaniem,rodzicami stwora byli Echidna i Orthrosa.Według innych
autorów,jej ojcem był Tyfon.Wszystkie te stworzenia były bóstwami chtonicznymi
pochodzącymi z najwcześniejszych mitów starożytnej Grecji,opisujących
czasy,zanim bogowie olimpijscy rozpoczęli swe rządy.Sfinks był symbolem
antycznego państwa-miasta Chios.Stworzenie to widniało na pieczęciach i
monetach pochodzących z VI w.p.n.e.do III wieku n.e.Było także motywem
zdobniczym pojawiającym się na posągach Ateny Partenos,(jako zwieńczenie hełmu
bogini).
Zagadka Sfinksa
W greckich mitach pojawiała się informacja,że Sfinks została
sprowadzona przez Herę lub Aresa z Etiopii.Sfinks zadawała zagadkę napotkanym
ludziom,a za brak odpowiedzi zrzucała w przepaść(wg J.Parandowskiego).We
wczesnych wersjach mitu nie podawano dokładnie treści zagadki Sfinksa.Później
wskazywano,że brzmiała ona następująco:Co to za zwierzę,obdarzone głosem,które
z rana chodzi na czworakach,w południe na dwóch nogach,a wieczorem na
trzech?Sfinks dusiła każdego,kto nie potrafił udzielić prawidłowej
odpowiedzi.Zagadkę rozwiązał dopiero Edyp,który odpowiedział:Człowiek chodzi
rano,to jest w dzieciństwie na czworakach;gdy urośnie,staje się zwierzęciem
dwunożnym;a w starości,która jest życia wieczorem,podpiera się laską,jakby mu
trzecia noga przybyła.Rzadziej pojawia się wersja mitu,w której występuje także
druga zagadka Sfinksa,która chciała wiedzieć,kim są dwie siostry:jedna rodzi
drugą,a ta, rodzi tę pierwszą.Odpowiedzią było:dzień i noc(oba słowa są rodzaju
żeńskiego w języku greckim).Gdy Edyp odgadł zagadkę Sfinksa,potwór rzucił się w
przepaść gdzie strącał ludzi(inna wersja mówi o tym,że stwór pożarł sam
siebie).Wydarzenie to interpretowane jest symbolicznie-Edyp miał przyspieszyć
tutaj zerwanie ze starymi praktykami religijnymi,reprezentowanymi przez Sfinksa
i nadejście czasów rządów nowych bóstw olimpijskich.
Subskrybuj:
Posty (Atom)