Sfinks egipski:historia pomnika kultury

Sfinks egipski,wykuty najprawdopodobniej przed Erą Piramid,wielokrotnie zasypywany piaskiem i nadgryziony zębem czasu,jest jednym z najbardziej interesujących zabytków Doliny Królów.Sfinks jest to postać mityczna przedstawiana zazwyczaj jako leżący lew z ludzką głową.Rzeźby wykonywane w kraju faraonów,takie jak sfinks egipski,wywodzą się z okresu egipskiego Starego Państwa.Tego typu wizerunki tworzono jednak nie tylko w Egipcie.Posągi lwów z ludzkimi lub zwierzęcymi głowami odnaleziono również na terenach południowo-wschodniej Azji. 

Najbardziej znany wizerunek sfinksa 

Najsłynniejszym na świecie pomnikiem sfinksa jest bez wątpienia Wielki Sfinks egipski wykuty u stóp piramid w Gizie.Ten monumentalny pomnik mierzy 73 metry długości i 20 metrów wysokości,głową zwrócony jest ku wschodowi,w kierunku Nilu.Powstał z monolitycznej skały pozostałej przypuszczalnie po wydobywaniu kamienia na Wielką Piramidę.Wgłębienie między łapami bestii pozwala sądzić,iż znajdował się tam niegdyś posążek faraona.Nieopodal,u stóp sfinksa,znajduje się niewielka świątynia. 

Geneza Wielkiego Sfinksa 

Nie znana jest dokładna data wykucia kolosa.Uczeni datują jego powstanie od 2500 roku p.n.e.do nawet 10 tysięcy lat wcześniej.Najpopularniejsza wersja zakłada stworzenie posągu właśnie między 2500-2600 rokiem p.n.e.za czasów panowania faraona Chefrena z Czwartej Dynastii.Część badaczy sądzi,że wykuto wtedy jedynie głowę sfinksa,ponieważ stara była mocno zerodowana.Stąd przekonanie,że Wielki Sfinks ma twarz ówczesnego władcy.Inni sceptycy hipotezy powstania sfinksa w trzecim tysiącleciu p.n.e.argumentują,że ówczesna cywilizacja nie byłaby w stanie stworzyć posągu tej wielkości i był on wykuty wcześniej nawet 7000 lat przed Chrystusem.Według innych badaczy najwcześniej powstał korpus,a na końcu wykuto część tylną. 

Wystawiony na kaprysy klimatu 

Sfinks egipski na przestrzeni tysiącleci był wielokrotnie przysypywany przez piasek.Do 1926 roku był w nim zagrzebany po szyję.Udokumentował to między innymi brytyjski orientalista Edward Lane na swoich rycinach.Posąg odkopywano na pewno za życia Totmesa IV z XVIII dynastii.Uczyniono to również za panowania słynnego cesarza rzymskiego Nerona.Być może dlatego nie ma o nim wzmianek w literaturze starożytnej-był po prostu niewidoczny.Dodatkowo przez wieki działały na niego siły erozji i wód podziemnych.Ich ślady widać na całym posągu.Na szczęście rzeźba była wiele razy odrestaurowywana.

Ostatnia renowacja 

Sfinks egipski ostatnią renowację przeszedł w latach dziewięćdziesiątych XX w.